CẢM HỨNG GIỄU NHẠI THẦN QUYỀN TRONG SƠ KÍNH TÂN TRANG CỦA PHẠM THÁI

Tóm tắt

Tóm tắt: Sơ kính tân trang của Phạm Thái (1777- 1813) là tác phẩm tiêu biểu của văn học Việt Nam giai đoạn nửa cuối thế kỉ XVIII - nửa đầu thế kỉ XIX. Một trong những giá trị độc đáo của tác phẩm là cảm hứng giễu nhại thần quyền tập trung trên hai phương diện: Thứ nhất là giễu nhại triết lí diệt dục/ tiết dục của Phật giáo, Đạo giáo: Họ Phạm đã xây dựng một thế giới nhân vật cải trang các nhà tu hành. Từ việc miêu tả cuộc sống thoát tục mà lại rất trần tục của các nhà tu hành, Phạm Thái giễu nhại triết lí diệt dục, tiết dục có phần phản tự nhiên để khẳng định hạnh phúc đích thực nơi trần giới. Thứ hai là giễu nhại thuyết thiên mệnh/ định mệnh của Nho giáo, Phật giáo: Qua việc miêu tả những biến cố như đã được tiền định trong cuộc đời nhân vật Phạm Kim, Phạm Thái cho thấy những triết thuyết trên là những giáo lí áp đặt, giả tưởng không thể giải được "bài toán" về số phận con người. Tác phẩm Sơ kính tân trang ẩn sâu chất uy - mua đen (humour noir). Đó là một nụ cười buồn bã, thâm trầm của Phạm Thái khi hướng tới khát vọng đi tìm hạnh phúc đích thực của con người.
Từ khóa: Sơ kính tân trang, Phạm Thái, giễu nhại, triết lí diệt dục/ tiết dục, thiên mệnh, hạnh phúc...